Tội phạm ma túy ở Việt Nam đang có xu hướng trẻ hóa, đặc biệt gen Z (sinh từ 1997 đến 2012) phạm tội liên quan đến ma túy đang tăng về số lượng, diễn biến phức tạp. 

Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy - Bộ Công an tuyên truyền cho học sinh tại Gia Lai về phòng chống ma túy

Mới đây, tháng 12.2024, TAND Q.1 (TP.HCM) xét xử sơ thẩm vụ án tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy đối với 5 bị cáo đều có độ tuổi sinh trong khoảng các năm 1999 - 2006.

Theo bản án, các bị cáo có hành vi thuê một căn hộ chung cư giá 40 triệu đồng/tháng. Thời điểm bị phát hiện hành vi phạm tội, bị cáo N.T.H.Y (sinh năm 1999) sau khi tổ chức tiệc thôi nôi cho con, đã rủ các bị cáo còn lại và một số cá nhân khác về chung cư chơi tiếp.

Bị cáo N.T (thời điểm phạm tội chỉ mới 17 tuổi 10 tháng) sau đó mua 1 gói “nước vui” làm quà thôi nôi, để mọi người cùng sử dụng tại căn hộ. Vụ việc sau đó bị tổ công tác Công an Q.1 kiểm tra, phát hiện.

Khi xét xử, TAND Q.1 đã tuyên phạt 4 bị cáo từ 8 năm 6 tháng tù đến 9 năm 6 tháng tù. Mỗi bị cáo nộp phạt 50 triệu đồng sung vào ngân sách nhà nước; riêng bị cáo N.T phạm tội khi chưa đủ 18 tuổi nên được tuyên mức án thấp hơn, 6 năm tù.

Tương tự, một vụ án mua bán trái phép chất ma túy - cần sa, mà TAND Q.1 đưa ra xét xử, thì có 4/5 bị cáo có độ tuổi từ 2000 - 2006. Vụ án này, TAND Q.1 xử phạt các bị cáo từ 7 năm 6 tháng tù đến 9 năm 6 tháng tù.

Ở một vụ án khác, 6 bị cáo đều có độ tuổi từ năm 1998 - 2003 tham gia hùn vốn, ăn chia theo tỷ lệ, mua cần sa về bán lại kiếm lời, có bị cáo thu lợi bất chính hơn 500 triệu đồng. Tòa Q.1 cũng tuyên phạt các bị cáo từ 8 năm 9 tháng tù đến 10 năm 3 tháng tù.

Trong vụ án này có những bị cáo là du học sinh về nước nghỉ hè, đi chơi cùng người yêu và bạn bè, rồi tham gia nhận tiền chuyển khoản bán “hàng” cho người yêu, hoặc đi giao hàng cùng người yêu. Những bị cáo này bị xét xử với vai trò giúp sức.

“Các bị cáo này tâm lý học xong không có động lực phải làm gì”

Từng tham gia xét xử các vụ án liên quan đến tội phạm ma túy, mà bị cáo đang ở độ tuổi gen Z, thẩm phán Trần Thị Quế Hương (TAND Q.1, TP.HCM) cho biết, xưa nay, nghĩ đến ma túy thường là ma túy đá hoặc heroin nhưng dạo gần đây nổi lên câu chuyện khi gen Z phạm tội, sẽ là: mua bán trái phép chất ma túy - cần sa, và tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy - nước vui.

Ma túy được tội phạm đóng bao bì bắt mắt để kích thích sự tò mò của học sinh, sinh viên

Theo thẩm phán Quế Hương, các bị cáo gen Z đa phần đều có học thức, nhà có điều kiện nhưng lười suy nghĩ hoặc làm việc. Vì vậy, khi theo bạn bè chơi bời, dần dà bị dẫn dụ vào con đường sử dụng, và tiến tới mua bán hoặc tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy.

“Các bị cáo này tâm lý học xong không có động lực phải làm gì”, thẩm phán Hương chia sẻ.

Bên cạnh đó, theo thẩm phán Quế Hương, đối với các vụ án mà gen Z mua bán trái phép cần sa, đa phần các bị cáo bán hàng online là mỹ phẩm, quần áo nhưng sau dịch Covid-19, kinh doanh khó khăn, nên các bị cáo bán cần sa trá hình dưới hình thức mua bán hàng.

“Luật xử lý rất nặng nhóm tội phạm về ma túy. Có những tội danh đầu khung hình phạt đã 7 năm tù. Hơn nữa, khi mua ma túy về tổ chức sử dụng, nếu dùng chưa hết, để lại hôm sau sử dụng thì còn bị xử lý thêm về hành vi tàng trữ trái phép chất ma túy. Khi tổng hợp 2 tội danh, hình phạt của các bị cáo không bao giờ dưới 10 năm”, thẩm phán Hương phân tích thêm.

Cần làm mới công tác tuyên truyền phòng chống ma túy

Theo thẩm phán Quế Hương, không phải ai cũng nhận thức được cần sa, nước vui là ma túy tổng hợp. Trong đó, cần sa là một dạng cỏ, như thuốc lá, rất dễ “hóa trang” để xâm nhập vào thị trường, tiếp cận giới trẻ, học sinh, sinh viên. 

Nước vui đang là hình thức ma túy tổng hợp mà giới trẻ đang tổ chức sử dụng nhiều

Riêng nước vui, thẩm phán Hương cho biết, đó là nước trái cây lên men, nhưng là tổng hợp từ 3 - 4 loại chất, trong đó có Methamphetamine, Ketamine, là những chất cấm được quy định tại Nghị định 73/2018. Nước vui thường có giá thị trường khoảng 2 - 3 triệu đồng/gói, pha với nước tăng lực, rồi tổ chức sử dụng trong các buổi tiệc, sau khi hút bóng cười. Vì dễ mua, dễ sử dụng nên giới trẻ, đặc biệt là gen Z tham gia mua bán, sử dụng, tàng trữ rất nhiều.

Vì vậy, thẩm phán Hương cho rằng, công tác tuyên truyền về tội phạm ma túy cần có sự thay đổi, không chỉ tập trung, tuyên truyền chung chung ở một số hình thức ma túy truyền thống như là ma túy đá hay heroin, mà cần cập nhật, mở rộng ma túy tổng hợp bị cấm.

“Đồng thời, phải tuyên truyền nhấn mạnh về pháp luật xử lý nghiêm khắc các tội danh về ma túy như thế nào, để giới trẻ, phụ huynh cảm nhận, tạo ranh giới phòng ngừa mạnh, tốt hơn là xử lý”, thẩm phán Hương nhấn mạnh.

Theo Phan Thương/ Thanh niên

https://thanhnien.vn/bao-dong-toi-pham-ma-tuy-gen-z-con-loc-tu-than-can-sa-nuoc-vui-18525030613362998.htm