Tàu chở hàng xuất nhập khẩu cập cảng Gemalink, thị xã Phú Mỹ, tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu. (Ảnh minh họa: TTXVN)

Phần lớn các thị trường xuất khẩu đều có mức tăng trưởng tốt so với năm 2023, như ASEAN, EU, Hàn Quốc, Trung Quốc, Hoa Kỳ…; kim ngạch xuất khẩu sang các thị trường đã ký kết Hiệp định Thương mại tự do (FTA) đều tăng trưởng cao. Ðiển hình, theo thống kê của Tổng cục Hải quan, năm 2024, kim ngạch xuất khẩu hàng hóa của Việt Nam sang EU đạt gần 52 tỷ USD, tăng 18,5% (tương ứng tăng hơn 8 tỷ USD) so với năm 2023; và với EU, nước ta xuất siêu hơn 35 tỷ USD.

Ðây cũng là mức xuất siêu cao nhất trong các FTA mà Việt Nam tham gia. Kết quả này có được phần lớn là nhờ những ưu đãi về thuế quan và thuận lợi thương mại khác mà EU đã dành cho Việt Nam theo FTA. Bước sang năm 2025, theo dự báo của các cơ quan chuyên môn và chuyên gia kinh tế, hoạt động xuất khẩu hàng hóa của nước ta sẽ khả quan hơn nữa nhờ kinh tế nói chung và thương mại nói riêng của thế giới đã và đang phục hồi, khởi sắc.

Tuy nhiên, xuất khẩu Việt Nam vẫn đang đối mặt với rủi ro, nguy cơ khi vẫn tập trung ở một số thị trường lớn như EU, Hoa Kỳ, Trung Quốc… Hiện nay và trong thời gian tới, thị trường toàn cầu đang đối mặt với những biến động phức tạp, khó lường, chính sách bảo hộ kinh tế có dấu hiệu trỗi dậy ở không ít quốc gia, nguy cơ xung đột thương mại gia tăng, xu hướng phát triển bền vững và kinh tế xanh ngày càng lan rộng…, có thể sẽ tác động tiêu cực tới hoạt động xuất khẩu, nhất là khi chúng ta phụ thuộc vào một vài thị trường lớn.

Gần đây, chính quyền Hoa Kỳ đã ban hành một số sắc lệnh tăng mức thuế (từ đầu tháng 3/2025) đối với nhiều mặt hàng nhập khẩu từ một số nước như Trung Quốc, Canada, Mexico. Sự thay đổi trong chính sách thuế quan mới của Hoa Kỳ không có dấu hiệu ngừng lại, đây được xem là nguy cơ lớn đối với nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam. Trong khi đó, các nhóm ngành hàng xuất khẩu chủ lực của nước ta (dệt may, da giày, sản phẩm công nghệ cao, thủy sản, đồ gỗ…) đều đặt mục tiêu kim ngạch xuất khẩu năm nay tăng trưởng khá cao so với năm 2024, không ít ngành hàng đề ra mục tiêu kim ngạch xuất khẩu tăng ít nhất 10%.

Trước bối cảnh nêu trên, bên cạnh những giải pháp phải thực hiện thường xuyên khác (đầu tư công nghệ tiên tiến, áp dụng quy trình sản xuất xanh, nâng cao chất lượng sản phẩm…), phần lớn chuyên gia kinh tế đều cho rằng các cơ quan, đơn vị chức năng có liên quan và doanh nghiệp cần làm hiệu quả hơn nữa công tác xúc tiến thương mại theo hướng đa dạng hóa thị trường xuất khẩu, "bỏ trứng vào nhiều rổ". Trước hết, chúng ta cần tận dụng tối đa những FTA (17 FTA) mà Việt Nam đã ký kết, tham gia để tăng cường, nâng cao khối lượng và kim ngạch xuất khẩu.

Để có thể đáp ứng tốt hơn nữa những yêu cầu từ các thị trường mới, Nhà nước cần tiếp tục hoàn thiện khung pháp lý, chính sách hỗ trợ doanh nghiệp chuyển đổi sang mô hình sản xuất bền vững; nâng cao năng lực giám sát và thực thi các cam kết về môi trường và lao động. Đồng thời, các cơ quan quản lý nhà nước cần nhanh chóng xây dựng các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu, đáp ứng tốt hơn các tiêu chuẩn về phát triển bền vững của các thị trường trọng điểm và mới nổi; các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp đổi mới sáng tạo, ứng dụng công nghệ số và tối ưu hóa quy trình sản xuất-kinh doanh nhằm nâng cao lợi thế cạnh tranh…

Bên cạnh đó, các cơ quan chức năng liên quan và doanh nghiệp cần chú trọng tìm hiểu kỹ để khai thác hiệu quả những thị trường có tiềm năng lớn như khu vực Trung Đông, Halal (các nước Hồi giáo)… Trong đó, các cơ quan thương vụ Việt Nam ở nước ngoài cần nâng cao vai trò, trách nhiệm và hiệu quả công việc thực chất hơn nữa; cần cung cấp sớm và kịp thời những thông tin về diễn biến kinh tế toàn cầu và nước sở tại, nhất là những thay đổi về chính sách của nước sở tại; kèm theo đó là những cảnh báo, khuyến nghị thiết thực và "kề vai sát cánh" với doanh nghiệp trong những trường hợp phòng vệ thương mại.

Theo Hoàng Liêm/ Nhân Dân

https://nhandan.vn/da-dang-hoa-thi-truong-xuat-khau-post865295.html