Ảnh minh họa. 

Tài sản kỹ thuật số không chỉ giới hạn trong tiền mã hóa như Bitcoin hay Ethereum, mà còn bao gồm nhiều loại hình khác như NFT (tài sản không thể thay thế), token chứng khoán, stablecoin, hay thậm chí là các đồng tiền kỹ thuật số do ngân hàng trung ương các quốc gia phát hành. Theo Chainalysis (công ty cung cấp dịch vụ phân tích dữ liệu trên chuỗi khối blockchain - Mỹ), năm 2023, Việt Nam đứng thứ ba thế giới về tỷ lệ người dân tham gia giao dịch tài sản kỹ thuật số. Dòng vốn liên quan đến các tài sản này vào Việt Nam đạt khoảng 105-120 tỷ USD, cho thấy tiềm năng lớn về thu hút đầu tư và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.

Tuy nhiên, thị trường tài sản số tại Việt Nam hiện vẫn chưa được quản lý chặt chẽ. Việc thiếu vắng hành lang pháp lý rõ ràng khiến nhà đầu tư phải đối mặt nhiều rủi ro như lừa đảo, mất an toàn thông tin hay các vấn đề liên quan đến rửa tiền và gian lận tài chính. Ðiều này cũng gây thất thu đáng kể cho ngân sách nhà nước khi các giao dịch chủ yếu diễn ra trên các sàn quốc tế hoặc qua kênh phi chính thức.

Trước thực trạng nêu trên, Chính phủ đã có những động thái tích cực nhằm xây dựng cơ chế quản lý phù hợp. Cuối tháng 2/2025, Tổng Bí thư Tô Lâm đã chỉ đạo nghiên cứu áp dụng cơ chế thử nghiệm có kiểm soát (sandbox) trong lĩnh vực tài sản số. Bộ Tài chính phối hợp Ngân hàng Nhà nước Việt Nam được giao nhiệm vụ trình Chính phủ khung pháp lý quản lý tài sản kỹ thuật số ngay trong tháng 3 này.

Theo các chuyên gia, việc xây dựng khung pháp lý không chỉ dừng lại ở thí điểm sàn giao dịch tiền kỹ thuật số mà còn cần bao quát toàn diện hơn về các loại hình tài sản mã hóa khác nhau. Các quốc gia phát triển như Nhật Bản, Singapore hay Dubai đã sớm nhận thức được tầm quan trọng của việc quản lý lĩnh vực này. Nhật Bản yêu cầu tất cả các sàn giao dịch phải đăng ký với Cơ quan Dịch vụ Tài chính (FSA) từ năm 2017. Dubai thành lập riêng Cơ quan Quản lý Tài sản Ảo (VARA) nhằm thu hút đầu tư và thúc đẩy đổi mới sáng tạo trong lĩnh vực blockchain.

Việt Nam có thể học hỏi kinh nghiệm quốc tế nhưng cũng cần tận dụng những lợi thế riêng để xây dựng mô hình phù hợp. Một lợi thế lớn là hệ thống dữ liệu dân cư quốc gia do Bộ Công an quản lý có thể tích hợp với giải pháp định danh khách hàng (KYC), giúp kiểm soát tốt hơn các giao dịch và giảm thiểu nguy cơ rửa tiền. Công nghệ blockchain cũng có thể được áp dụng để ghi nhận vĩnh viễn mọi giao dịch, tạo điều kiện thuận lợi cho việc truy vết dòng tiền khi cần thiết.

Chính phủ cũng cần xem xét khả năng phát hành đồng tiền kỹ thuật số quốc gia (CBDC). Ðây là xu hướng đang được nhiều quốc gia lớn thử nghiệm nhằm nâng cao hiệu quả thanh toán và tăng cường chủ quyền tiền tệ. Việc phát hành CBDC sẽ giúp thúc đẩy thanh toán không dùng tiền mặt tại Việt Nam, đồng thời giảm sự phụ thuộc vào các nền tảng thanh toán quốc tế.

Một vấn đề nữa cần lưu ý là việc đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao trong lĩnh vực công nghệ blockchain và tài sản kỹ thuật số. Hiện nay, nguồn nhân lực am hiểu sâu về lĩnh vực này tại Việt Nam vẫn còn hạn chế. Do đó, Nhà nước cần có chính sách khuyến khích các trường đại học, viện nghiên cứu hợp tác với doanh nghiệp để đào tạo đội ngũ chuyên gia công nghệ tài chính chất lượng cao. Song song đó là nâng cao nhận thức cộng đồng về lợi ích và rủi ro khi tham gia thị trường tài sản số. Các cơ quan chức năng cần tăng cường truyền thông để người dân hiểu rõ hơn về bản chất của các loại hình tài sản mới này cũng như cách thức tham gia an toàn.

Việc xây dựng khung pháp lý quản lý tài sản kỹ thuật số tại Việt Nam không chỉ là yêu cầu cấp thiết, mà còn mở ra cơ hội lớn để đất nước tận dụng tiềm năng từ nền kinh tế số đang phát triển mạnh mẽ trên toàn cầu. Với cách tiếp cận toàn diện và linh hoạt hơn từ phía Chính phủ cùng sự phối hợp chặt chẽ giữa doanh nghiệp và cộng đồng nhà đầu tư, Việt Nam hoàn toàn có thể trở thành một trung tâm phát triển tài sản kỹ thuật số hàng đầu trong khu vực Ðông Nam Á.

Theo Quốc Cường/ Nhân dân

https://nhandan.vn/can-co-che-quan-ly-phu-hop-tai-san-so-tai-viet-nam-post865614.html