Thiên tai khốc liệt do El Nino và biến đổi khí hậu

Trong khuôn khổ Hội nghị toàn quốc về công tác phòng, chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn năm 2024 diễn ra sáng nay 10.5, ông Hoàng Đức Cường, Phó tổng cục trưởng Tổng cục Khí tượng thuỷ văn (Bộ TN-MT), cho biết nhiệt độ trung bình 4 tháng đầu năm 2024 trên cả nước đều cao hơn so với trung bình nhiều năm (TBNN) từ 0,5 - 1,5 độ C.

Nắng nóng kỷ lục ngay đầu năm 2024. ĐỘC LẬP

Riêng trong tháng 4, Bắc bộ và Bắc Trung bộ có nhiệt độ cao hơn từ 3,1 - 3,6 độ C C, 110/186 trạm quan trắc trên cả nước đã ghi nhận giá trị nhiệt độ cao nhất ngày vượt giá trị lịch sử, đặc biệt tại Đông Hà (Quảng Trị) nhiệt độ ngày 28.4 đo được là 44 độ C. Đây là giá trị cao nhất từ năm 1976 đến nay tại Quảng Trị.

Tây nguyên và Nam bộ cũng đã xuất hiện nắng nóng và nắng nóng gay gắt kéo dài trong tháng 4. Trên thế giới, nhiều giá trị nhiệt độ cao kỷ lục đã được ghi nhận. Ấn Độ, Thái Lan, Campuchia đã ghi nhận giá trị 46 độ C; Myanmar ghi nhận giá trị 48,2 độ C; Trung Quốc 43,4 độ C. Tình trạng tương tự cũng xảy ra ở châu Phi, với quan trắc nhiệt độ lên đến 48,5 độ C.

"Ngoài những kỷ lục trên, một kỷ lục mới về số ngày nắng nóng cũng xuất hiện tại Nam bộ khi khu vực này có 2 tháng liên tiếp xảy ra nắng nóng", ông Cường thông tin.

Mưa đá tại Sơn La hồi tháng 4. CTV

Ngoài ra, những ngày đầu tháng 4 vừa qua, cả nước đã xuất hiện rất nhiều mưa giông kèm mưa đá. Tính đến ngày 7.5, trên cả nước đã xuất hiện 72 trận mưa đá, trong đó tỉnh Nghệ An có mưa đá nhiều nhất với 11/72 trận mưa đá. Mưa đá, lốc sét và gió giật mạnh đã gây ra nhiều thiệt hại về kinh tế, xã hội và môi trường.

Xâm nhập mặn tại Nam bộ trong mùa khô năm 2023 - 2024 đã đến sớm và gay gắt hơn TBNN và năm 2022 - 2023. Các đợt xâm nhập mặn trong thời gian vừa qua đã gây ra tình trạng thiếu nước ngọt cục bộ tại một số khu vực chưa có điều kiện tiếp cận nguồn cấp nước tập trung tại một số tỉnh ven biển.

Ông Cường cho rằng, thời tiết 4 tháng đầu năm 2024 khốc liệt, thất thường là do hiện tượng El Nino và biến đổi khí hậu.

Thời tiết khốc liệt trong những tháng cuối năm

Dự báo về tình hình thời tiết từ nay đến cuối năm 2024, Phó tổng cục trưởng Tổng cục Khí tượng thuỷ văn cho hay, hiện tượng El Nino đang suy yếu dần và chuyển sang trạng thái trung tính. Hiện tượng này có khả năng chuyển sang trạng thái La Nina trong các tháng cuối năm 2024. Trong khi đó, biến đổi khí hậu tiếp tục tác động làm gia tăng tính cực đoan. Vì vậy, năm 2024 sẽ có diễn biến thiên tai phức tạp gồm cả nắng nóng, hạn mặn, giông lốc mưa đá hơn mức bình thường.

Ông Hoàng Đức Cường, Phó tổng cục trưởng Tổng cục Khí tượng thủy văn. ĐÌNH HUY

"Chúng tôi dự đoán, trạng thái khí quyển khi chuyển từ El Nino sang La Nina (từ pha nóng sang pha lạnh) mà mạnh mẽ như vậy sẽ gây ra đột biến về thời tiết. Mưa, bão, lũ, ngập lụt xuất hiện nhiều, tập trung vào nửa cuối năm. Đây là kịch bản tác động khá giống với hình thái diễn biến La Nina năm 2020", ông Cường nhấn mạnh.

Ông Cường dự báo, từ tháng 5, tháng 6, nắng nóng gia tăng về cường độ và mở rộng dần sang các nơi khác của khu vực Bắc bộ, Bắc Trung bộ và Trung Trung bộ. Hiện tượng nắng nóng và nắng nóng gay gắt có khả năng xuất hiện nhiều hơn so với TBNN trong tháng 7 - tháng 8, đề phòng xảy ra nắng nóng đặc biệt gay gắt. Nắng nóng có xu hướng giảm dần từ nửa cuối tháng 8 ở Bắc bộ và từ tháng 9 ở Trung bộ.

Đáng chú ý, Trung bộ khả năng xuất hiện khô hạn kéo dài trong thời kỳ từ tháng 5 - tháng 8, tập trung tại các tỉnh từ Quảng Trị đến Bình Thuận.

Theo ông Cường, từ nay đến cuối năm, có khoảng 11 - 13 cơn bão trên Biển Đông, trong đó 5 - 7 cơn ảnh hưởng đến đất liền. Hoạt động của bão và áp thấp nhiệt đới có khả năng sẽ tập trung vào nửa cuối mùa bão (từ tháng 9 - tháng 11).

Mưa lớn xuất hiện chính ở Bắc bộ từ tháng 7 - tháng 9, ở Trung bộ tháng 9 - tháng 11. Mưa lớn cục bộ với cường suất lớn từ 50 - 100 mm trong 3 - 6 giờ có khả năng xuất hiện nhiều trong thời gian tới, đề phòng gây sạt lở và lũ quét ở vùng núi, ngập úng đô thị. Đặc biệt, cảnh báo kịch bản La Nina tác động vào nửa cuối năm 2024 có thể xuất hiện các đợt mưa tập trung nhiều trong các tháng cuối năm 2024 tại khu vực Trung bộ

"Như vậy, trong nửa đầu mùa mưa bão, thiên tai sẽ tập trung ở Bắc bộ, Bắc Trung bộ, Tây nguyên. Với kịch bản La Nina xuất hiện, bão sẽ tập trung nhiều vào giai đoạn cuối năm, nhiều bão hình thành trên Biển Đông và tác động nhanh hơn đến đất liền vào nửa cuối của năm. Mưa lớn, bão, ngập lụt và nguy cơ lũ quét, sạt lở đất ở miền Trung trong giai đoạn nửa cuối năm 2024 có dấu hiệu tương tự với mùa mưa bão năm 2020", ông Cường cho biết thêm.

Theo Đình Huy/Thanh niên

https://thanhnien.vn/el-nino-chuyen-sang-la-nina-gay-dot-bien-thoi-tiet-cuoi-nam-185240510092050682.htm