Theo cảnh báo của nhiều chuyên gia, cú sốc kinh tế do Covid-19 có thể nghiêm trọng hơn khủng hoảng tài chính 2008, trong bối cảnh dịch chưa có dấu hiện dừng lại và đang tác động đến mọi hoạt động kinh tế, sản xuất trên khắp thế giới.

Cuộc khủng hoảng năm 2008 đã đẩy cả hệ thống tài chính của nhiều quốc gia, trong đó có Mỹ vào tình cảnh hiểm nghèo.

Thế giới trên bờ vực khủng hoảng

Nhà kinh tế trưởng David Rosenberg của Hãng tư vấn Rosenberg Research and Associates Inc., giải thích nỗi lo về tác động của Covid-19: “Trong khủng hoảng tài chính lần trước, vận tải hàng không đâu có bị ngưng, biên giới đâu có bị đóng, chúng ta đâu có nói về phong toả và cách ly. Hồi khủng hoảng tài chính, mọi người không phải sợ rời khỏi nhà; Khủng hoảng tài chính không đi kèm tỉ lệ tử vong… Còn hiện nay, chúng ta đang nói về một nỗi sợ hữu hình khiến mọi người rút khỏi hoạt động kinh tế”.

Theo Financial Post (Canada), chỉ trong vài tuần, các chuyên gia kinh tế Canada và Mỹ từ chỗ không tin vào nguy cơ suy thoái, đã nhanh chóng chuyển sang thảo luận mức độ thiệt hại do cơn “địa chấn” Covid-19 gây ra.

Nếu nợ xấu trọng tâm của cuộc khủng hoảng năm 2008 chỉ giới hạn trong lĩnh vực ngân hàng – tài chính và kết thúc khi Chính phủ Mỹ tung 700 tỉ USD mua lại khối tài sản thế chấp; Còn lần này dịch bệnh là mối nguy tác động lên toàn bộ nền kinh tế.

Trong ngày tồi tệ nhất đối với chứng khoán Mỹ kể từ cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008, chỉ số công nghiệp trung bình Dow Jones giảm mạnh 10% tương đương 2.352,60 điểm xuống 21.200,62, mức giảm mạnh nhất trong một ngày kể từ vụ sụp đổ thị trường “Thứ Hai Đen” năm 1987. S&P 500 giảm 9,5% xuống 2.480,64 điểm, tương tự như ngày tồi tệ nhất kể từ năm 1987. Và Nasdaq Composite giảm 9,4% xuống 7.201,80 điểm…

Mặc dù cả Mỹ và châu Âu đều tung ra nhiều gói kích thích kinh tế, giúp giảm thiểu thiệt hại của Covid-19 lên nền kinh tế, tuy nhiên trước diễn biến dịch bệnh tiếp tục lan rộng, kinh tế toàn cầu vẫn còn quá nhiều khó khăn.

Xu hướng “nền kinh tế tại nhà”

Một số nhà dự đoán, nhà kinh tế đã đưa ra khái niệm “nền kinh tế tại nhà”. Có thể đây không phải là một khái niệm thực sự mới. Nhưng dịch Covid-19 lại tạo cho “nền kinh tế tại nhà” một bệ phóng mới để thực sự đi vào đời sống, ngay cả khi dịch bệnh qua đi. Nhiều hoạt động kinh tế trước đây vẫn bị giới hạn bởi thói quen của người dùng nhưng bối cảnh của dịch Covid-19 đã và sẽ phá bỏ dần những thói quen đó.

Tuy nền kinh tế tại nhà không thay thế hoàn toàn nền kinh tế truyền thống, nhưng nếu phát huy được hết tiềm năng của nền kinh tế tại gia sẽ giúp xã hội vận hành tối ưu hơn, giảm bớt những căng thẳng về giao thông, sự tốn kém năng lượng cũng như tiết kiệm thời gian di chuyển.

Ví dụ, nếu như giáo dục truyền thống vốn đề cao yếu tố cộng đồng thì giai đoạn hiện nay là cơ hội cho giáo dục số thể hiện những ưu việt. Đó không đơn thuần chỉ là những bài giảng được thực hiện thông qua các bài giảng truyền hình qua mạng mà bằng những công nghệ mới nhất như thực tế ảo, thực tế ảo tăng cường, giúp bài học trở nên sinh động hơn.

Lĩnh vực y tế cũng vậy, dịch Covid-19 đã và đang cho thấy rất nhiều những ưu điểm từ hình thức khám bệnh từ xa, giúp sáng lọc, giảm thiểu sức ép cho các bệnh viện và cũng làm giảm khả năng lây nhiễm chéo cho bệnh nhân.

Theo Bộ trưởng Bộ TT&TT Nguyễn Mạnh Hùng, nhìn từ một góc độ khác, dịch Covid-19 gây ra cơn khủng hoảng không chỉ về mặt sức khoẻ mà còn khủng hoảng kinh tế cho một số doanh nghiệp. Rồi như một hậu quả, tỷ lệ thất nghiệp sẽ tăng, sẽ có nhiều người nhàn rỗi, vì vậy, chúng ta cũng cần ngay lập tức nghĩ đến một nền tảng số giúp những người này nhanh chóng chuyển đổi kỹ năng, tái tham gia vào thị trường lao động.

Chính vì vậy, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng kêu gọi cộng đồng doanh nghiệp công nghệ số Việt Nam hãy cùng nhau sáng tạo, cung cấp nhiều dịch vụ trên nền tảng trực tuyến, từ giáo dục, y tế, mua sắm, giải trí...

“Thành công trước nay thường đến từ chính giữa những cuộc khủng hoảng. Đây chính là thời cơ hiếm có cho doanh nghiệp công nghệ số. Và đây cũng là cách mà các doanh nghiệp công nghệ số làm để bao mạng sống mà Covid-19 đã lấy đi, để sự cố gắng mà tất cả chúng ta đang chung tay chống dịch sẽ không bị phí hoài”, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng nhấn mạnh.

Thách thức đi liền cơ hội cho ngành công nghệ

Chưa bao giờ, thế giới ghi nhận việc phát triển nhanh chóng và ứng dụng rộng rãi của công nghệ trong mọi hoạt động, nhất là trong phục vụ phòng, chống dịch Covid-19.

Cụ thể, công nghệ sinh học ghi dấu ấn với việc phân lập virus SARS-CoV-2 với các chủng biến thể, thử nghiệm vaccine chữa Covid-19, Kit thử SARS-CoV-2 của Việt Nam… công nghệ tự động hóa đóng góp robot khử khuẩn, robot lấy mẫu, khám bệnh, điều trị hay robot giao nhận hàng…

Những ứng dụng trên nền tảng công nghệ mới nhất như dữ liệu lớn (Big Data), trí tuệ nhân tạo (AI)… cũng được liên tục ra mắt và phát triển trong mùa dịch như phần mềm làm việc trực tuyến, học trực tuyến, khai báo y tế điện tử, sơ đồ ca nhiễm, nguy cơ nhiễm Covid-19…

Tại Việt Nam, dưới sự kêu gọi, phát động của Bộ Thông tin và Truyền thông (TT&TT), nhiều giải pháp công nghệ thông tin (CNTT) phục vụ chống dịch Covid-19 được phát triển và triển khai tính theo thời gian là ngày, việc mà bình thường phải tính theo thời gian là tháng, năm.

Theo Bộ trưởng Bộ TT&TT Nguyễn Mạnh Hùng, dịch Covid-19 đặt ra thách thức lớn, khi nhiều hoạt động sẽ bị đình trệ. Nhưng cái gì cũng có 2 mặt, thách thức đi liền với cơ hội, có những cơ hội mà chỉ khi thách thức xảy ra thì mới xuất hiện.

Ví như, khi dịch bệnh bùng phát, thương mại điện tử là một trong những ngành được dự báo sẽ hưởng lợi và bùng nổ khi mọi người tránh ra đường, ngại tiếp xúc. Amazon phải tuyển thêm 100.000 nhân viên vì đơn hàng tăng vọt; Hàng loạt các sàn giao dịch trực tuyến, chuyển nhận hàng cũng phải “gồng mình” vì lượng đơn hàng quá lớn…

Bình thường trong nhiễu loạn

Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng cho rằng, dịch Covid-19 lây lan là do tiếp xúc. Công nghệ số là không tiếp xúc. Covid-19 giúp chúng ta tư duy lại nhiều thứ. Nó là một điểm gẫy trong sự phát triển và nhiều giá trị, nhiều thói quen sẽ thay đổi. Vì vậy, cơ hội lớn nhất lúc này là đẩy nhanh chuyển đổi số, tạo ra các ứng dụng công nghệ số, đưa mọi hoạt động sản xuất kinh doanh lên môi trường số.

Theo tư lệnh ngành TT&TT, thế giới bây giờ khó dự đoán, nhiễu loạn gần như trở thành trạng thái bình thường mới. Chúng ta rồi sẽ phải nhiều lần đối mặt với những khủng hoảng như thế này, rồi phải học cách tăng sức đề kháng, dẻo dai, sáng tạo, thích ứng nhanh, hồi phục nhanh.

“Công nghệ số giải được bài toán nhanh, phản ứng nhanh, thích ứng nhanh và sáng tạo nhanh. Nhà nước, doanh nghiệp và xã hội nên đầu tư nhiều hơn, đầu tư mạnh hơn cho công nghệ số. Chính lúc này”, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng nhấn mạnh.

“Chuyển đổi số là để thay đổi cách làm việc, tự động hoá, mọi thứ lên môi trường số. Đây là cơ hội, vì nếu cứ bình thường, Việt Nam sẽ chuyển đổi số rất chậm. Bộ đã trình Chương trình Chuyển đổi số quốc gia. Sau khi Thủ tướng Chính phủ ký ban hành thì sẽ ban bố, khởi động triển khai trên toàn quốc”, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng cho biết thêm.

Để thúc đẩy chuyển đổi số, Chính phủ và các cơ quan quản lý nhà nước sẽ xem xét, quyết định nhanh một số chính sách còn đang cân nhắc như thanh toán không tiền mặt, tiền di động (mobile money), công nhận và cấp chứng chỉ học trực tuyến, cấm nhập khẩu công nghệ cũ 2G, thúc đẩy sản xuất điện thoại thông minh giá rẻ, đầu tư cho Chính phủ điện tử hướng tới Chính phủ số, bảo đảm an toàn, an ninh mạng.../.

Theo Vân Anh/VOV.VN (Đồ họa: Hà Phương, Kỹ thuật: Tuấn Linh)

https://vov.vn/kinh-te/dai-dich-covid19-tao-be-phong-moi-cho-nen-kinh-te-tai-nha-1025894.vov