Theo Sở Lao động - Thương binh và Xã hội (LĐ-TB-XH) TP HCM, tính đến cuối năm 2024, trên địa bàn thành phố hiện có 85 doanh nghiệp (DN) hoạt động trong lĩnh vực cho thuê lại lao động (CTLLĐ) được UBND thành phố cấp giấy phép hoạt động. Các DN này đang sử dụng 50.362 lao động, trong đó, có 23.091 lao động làm việc tại DN cho thuê lại và 27.271 lao động cho thuê lại.

Vi phạm pháp luật gia tăng

Thời gian qua, Sở LĐ-TB-XH thành phố đã thực hiện thanh tra, kiểm tra tại 21 DN CTLLĐ. Kết quả cho thấy còn tình trạng DN thỏa thuận, giao kết hợp đồng lao động (HĐLĐ) với NLĐ chưa bảo đảm đầy đủ các nội dung hợp đồng theo quy định.

Một số hợp đồng giữa DN CTLLĐ và bên thuê lại lao động được ký kết dạng hợp đồng khung, chưa đầy đủ các nhóm nội dung chủ yếu theo quy định tại điều 55 Bộ Luật Lao động 2019. Đặc biệt, các nội dung quan trọng nhằm bảo đảm ràng buộc nghĩa vụ của hai bên đối với quyền lợi của NLĐ thuê lại cũng như trách nhiệm pháp lý các bên, biện pháp giải quyết khi xảy ra tranh chấp… cũng chưa được quy định trong hợp đồng.

Đại diện Trung tâm Tư vấn pháp luật LĐLĐ TP HCM tuyên truyền pháp luật lao động cho người lao động tại khu trọ

Mặt khác, tại một số DN, công việc thực hiện CTLLĐ chưa bảo đảm thuộc danh mục 20 công việc được quy định tại Phụ lục II Danh mục công việc được thực hiện CTLLĐ ban hành kèm theo Nghị định số 145/2020/NĐ-CP; thời hạn CTLLĐ đối với NLĐ chưa bảo đảm thời gian tối đa là 12 tháng theo quy định tại khoản 1 điều 53 Bộ Luật Lao động; chưa thực hiện báo cáo định kỳ 6 tháng, hằng năm về tình hình hoạt động CTLLĐ cho cơ quan chức năng…

Ông Phạm Văn Hiền, Phó Giám đốc Trung tâm Tư vấn pháp luật LĐLĐ TP HCM, cho biết năm qua có dấu hiệu gia tăng tình trạng các DN cho thuê lại NLĐ không đúng quy định pháp luật. Theo đó, một số DN CTLLĐ không thực hiện giao kết HĐLĐ, không tham gia BHXH, BHYT, bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) cho NLĐ.

Bên cạnh đó, các bên CTLLĐ và bên thuê lại lao động chưa thực hiện đúng nguyên tắc CTLLĐ, tức không chỉ thuê và cho thuê NLĐ để đáp ứng sự gia tăng đột ngột về nhu cầu sử dụng lao động trong khoảng thời gian nhất định mà sử dụng lâu dài. 

"Thời gian qua, không ít NLĐ đã thông qua các công ty CTLLĐ để vào làm ở các DN khác dưới hình thức "thời vụ" nhằm né đóng các khoản bảo hiểm do đang trong thời gian nghỉ việc chờ đủ 12 tháng để rút BHXH một lần. Với lựa chọn này, NLĐ cảm thấy có lợi hơn vì vẫn có được việc làm và có 2 khoản thu nhập từ lương và BHTN. Song, điều đó lại gây bất ổn về chính sách an sinh, nhất là khi NLĐ không may ốm đau, tai nạn lao động" - ông Hiền đánh giá.

Cho thuê hay cung ứng?

Nguồn lao động thuê lại hiện nay, ngoài những DN CTLLĐ được cấp phép hoạt động, các đơn vị, DN còn được đáp ứng bởi những DN hoạt động trong lĩnh vực cung ứng dịch vụ, nhất là lao động trong lĩnh vực bảo vệ, vệ sinh… Ở hình thức cung ứng dịch vụ, quyền lợi NLĐ cũng chưa được bảo đảm.

Vụ việc xảy ra tại Công ty TNHH A.L (quận Gò Vấp, TP HCM) là một ví dụ. NLĐ tại công ty này sau khi được tuyển dụng sẽ được đưa đến làm công việc dọn dẹp vệ sinh tại một số bệnh viện trong TP HCM. Bà Đỗ Thị Vân (ngụ tại quận 5, TP HCM) cho hay bà được công ty nhận vào làm từ tháng 5-2022 với mức lương 5 triệu đồng/tháng. Bà cùng gần 30 lao động khác được bố trí công việc dọn dẹp vệ sinh tại một bệnh viện ở quận 5 nhưng không được ký HĐLĐ, tham gia BHXH, BHYT, BHTN, làm việc ngày lễ, Tết không được tính tiền làm thêm giờ...

Tháng 10-2024, công ty này không trúng thầu tại bệnh viện nên thông báo điều chuyển toàn bộ NLĐ đến các địa điểm làm việc khác, ai không đồng ý điều chuyển sẽ bị trừ lương 2 triệu đồng. "Vì địa điểm làm việc mới quá xa nơi ở, trong khi sức khỏe yếu nên tôi từ chối. Do đó, tôi và 26 người khác đã bị công ty trừ lương 2 triệu đồng/người. Sau khi khiếu nại đến cơ quan chức năng, công ty mới đồng ý trả 1 triệu đồng/người" - bà Vân cho hay.

Theo luật sư Trần Hữu Tín, Trưởng Văn phòng Luật sư Tín và Cộng sự, xét về mặt hình thức, DN CTLLĐ có điểm tương đồng với DN hoạt động trong lĩnh vực cung ứng dịch vụ vì ở cả 2 loại hình này, DN sẽ điều động NLĐ của mình đi thực hiện công việc tại một đơn vị khác. Tuy nhiên, về bản chất có sự khác biệt, chẳng hạn ở DN cung ứng dịch vụ, dù làm việc nơi khác, NLĐ vẫn phải chấp hành kỷ luật lao động, nội quy lao động, tuân theo sự quản lý, điều hành, giám sát của bên cung ứng dịch vụ; DN cung ứng dịch vụ hoạt động theo pháp luật thương mại và được quyền kinh doanh các dịch vụ không bị cấm...

Theo ông Tín, ngoài phải tuân thủ các quy định khắt khe về điều kiện hoạt động, DN CTLLĐ còn phải đóng tiền ký quỹ (2 tỉ đồng)… nên không ít DN có xu hướng chọn lĩnh vực hoạt động là cung ứng dịch vụ thay CTLLĐ dù bản chất là CTLLĐ. "Điều này không chỉ vi phạm quy định pháp luật, không bảo đảm quyền lợi cho NLĐ mà còn gây ra tình trạng cạnh tranh không lành mạnh trong hoạt động CTLLĐ" - luật sư Tín nói. 

Theo Hương Huyền/ NLĐ

https://nld.com.vn/bat-cap-cho-thue-lai-lao-dong-196250204205008888.htm