Nga và Ukraine đồng ý ngừng bắn trên biển Đen và bàn sâu vào các cơ chế thực hiện lệnh ngừng tấn công hạ tầng năng lượng của nhau là những thỏa thuận nổi bật mà các cuộc đàm phán mới nhất do Mỹ làm trung gian đạt được.

Về biển Đen, Nhà Trắng cho hay hai bên thỏa thuận "bảo đảm an toàn hàng hải" và không sử dụng tàu thương mại cho mục đích quân sự - theo hãng tin Bloomberg, song chưa rõ khi nào mới bắt đầu thực hiện. Về ngừng tấn công hạ tầng năng lượng, Điện Kremlin cuối ngày 25-3 tuyên bố đã bắt đầu tiến hành từ ngày 18-3 và dự kiến kéo dài 30 ngày, sau đó có thể gia hạn. Phía Ukraine tuần trước đã nói chỉ chấp nhận tạm ngừng một khi có thỏa thuận chính thức.

Trong khi tạm dừng tấn công các mục tiêu năng lượng là sáng kiến mới thì thỏa thuận an ninh hàng hải biển Đen nhắc lại một vấn đề từng rất quan trọng trong giai đoạn đầu của xung đột. Năm 2022, Liên hợp quốc và Thổ Nhĩ Kỳ làm trung gian cho Sáng kiến Ngũ cốc Biển Đen nhưng thỏa thuận này đổ vỡ sau đó. Theo giới chuyên gia, sau khi Hải quân Ukraine tấn công mạnh khiến Nga phải rút bớt Hạm đội Biển Đen đi thì Kiev đã khai thông được các cảng của mình trên biển Đen và khôi phục xuất khẩu về mức xấp xỉ trước xung đột. Dù vậy, các cảng của Ukraine vẫn thường xuyên bị không kích.

Những thỏa thuận trên đạt được sau khi phái đoàn Mỹ đã đàm phán riêng rẽ với phái đoàn Nga và Ukraine trong 3 ngày ở Ả Rập Saudi, đồng thời đánh dấu những cam kết chính thức đầu tiên giữa Moscow và Kiev kể từ khi ông Donald Trump nhậm chức tổng thống Mỹ. Tuy vậy, bản thân các thỏa thuận đều ẩn chứa nhiều gập ghềnh.

Một tàu chở ngũ cốc rời Ukraine thẳng đến eo biển Bosphorus ở Thổ Nhĩ Kỳ theo Sáng kiến Ngũ cốc Biển Đen năm 2022 Ảnh: TÂN HOA XÃ

Không lâu sau thông báo của Mỹ, Điện Kremlin nhấn mạnh thỏa thuận biển Đen sẽ chỉ có hiệu lực với điều kiện kết nối giữa một số ngân hàng Nga và hệ thống thanh toán quốc tế SWIFT được khôi phục. Đó là chưa kể Mỹ đã cam kết thêm với Nga là sẽ giúp dỡ bỏ các lệnh trừng phạt quốc tế nhằm vào nông sản và phân bón Nga - một yêu cầu Moscow đưa ra từ lâu, giảm phí bảo hiểm hàng hải, tăng khả năng tiếp cận các cảng… Muốn thực hiện những cam kết này, Mỹ cần sự đồng ý từ các đồng minh châu Âu. Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky lập tức phản ứng trong bài phát biểu qua video đêm 25-3, khẳng định các thỏa thuận ngừng bắn không đòi hỏi chuyện dỡ bỏ bớt trừng phạt làm điều kiện tiên quyết. Một mặt ông cho rằng Nga "thao túng" các thỏa thuận, mặt khác chỉ trích Mỹ bàn luận vấn đề này với Nga mà không báo trước cho Ukraine.

Cũng chỉ vài giờ sau các thỏa thuận được thông báo, cả Nga và Ukraine cáo buộc nhau tấn công bằng máy bay không người lái. Chưa rõ hạ tầng năng lượng có bị nhắm đến hay không, song hai bên tố nhau tấn công trên biển Đen. Giới chức Kiev cáo buộc UAV Nga nhằm vào cảng Mykolaiv, cửa ngõ ra vào biển Đen của Ukraine trong đêm 25-3 trong khi Bộ Quốc phòng Nga khẳng định bắn hạ 2 UAV Ukraine trên biển Đen.

Theo Hải Ngọc/NLĐO

https://nld.com.vn/my-nga-ukraine-tien-them-mot-buoc-196250326212126396.htm