Nhiều công trình hạ tầng kỹ thuật là đường dây, cáp, đường ống và các công trình khác lắp đặt trong hành lang đường bộ. Ảnh minh họa: INT 

Một trong những lợi ích chính của việc thu phí sử dụng hạ tầng đường bộ là tạo ra nguồn tài chính ổn định và liên tục cho việc bảo trì và nâng cấp hệ thống đường bộ.

Tạo nguồn tài chính ổn định

Theo Luật Đường bộ 2024 có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2025, nguồn thu từ khai thác, sử dụng công trình hạ tầng kỹ thuật sử dụng chung với đường bộ là một trong những nguồn thu để đầu tư, xây dựng, quản lý, vận hành, khai thác, bảo trì kết cấu hạ tầng đường bộ.

Việc thu phí sử dụng công trình hạ tầng kỹ thuật dùng chung với đường bộ được đề cập trong Luật Đường bộ thật ra không mới. Bởi, từ năm 2013, tại Thông tư liên tịch số 210 giữa Bộ Tài chính, Bộ Xây dựng… đã hướng dẫn cơ chế, nguyên tắc kiểm soát giá và phương pháp xác định giá thuê công trình hạ tầng kỹ thuật sử dụng chung.

Theo đó, đường đô thị, hầm đường bộ, hầm đường sắt, cống ngầm; cầu đường bộ… là những công trình hạ tầng kỹ thuật sử dụng chung và được xác định có thu phí.

Như vậy, hành lang pháp lý cho việc thu phí sử dụng hạ tầng kỹ thuật dùng chung đã được đề cập từ hơn 10 năm trước. Thực tế, việc treo cáp viễn thông trên hệ thống cột điện cũng đã được thực hiện. Bởi vậy, việc thu phí sử dụng hạ tầng đường bộ cho các hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp điện, nước, viễn thông cũng là tất yếu.

Một trong những lợi ích chính của việc thu phí sử dụng hạ tầng đường bộ là tạo ra nguồn tài chính ổn định và liên tục cho việc bảo trì và nâng cấp hệ thống đường bộ. Hiện nay, nguồn kinh phí từ ngân sách Nhà nước thường không đủ để đáp ứng nhu cầu bảo trì, dẫn đến tình trạng xuống cấp nghiêm trọng của nhiều tuyến đường.

Khi phải trả phí sử dụng hạ tầng, các doanh nghiệp sẽ cân nhắc kỹ lưỡng hơn về việc sử dụng và khai thác hạ tầng đường bộ. Điều này có thể dẫn đến việc giảm thiểu tình trạng sử dụng quá mức hoặc không cần thiết, từ đó giảm áp lực lên hệ thống đường bộ.

Mặt khác, việc thu phí sử dụng hạ tầng đường bộ đối với các doanh nghiệp điện, nước, viễn thông giúp đảm bảo tính công bằng, khi mà các doanh nghiệp này cũng phải chịu một phần chi phí bảo trì hạ tầng mà họ đang sử dụng. Điều này không chỉ giúp giảm gánh nặng cho ngân sách Nhà nước mà còn tăng cường sự minh bạch trong việc quản lý và sử dụng nguồn lực.

Bên cạnh những ý kiến ủng hộ thì không ít thông tin cho rằng, việc thu phí như thế nào, sử dụng phí ra làm sao, liệu có làm tăng giá điện, viễn thông hay không?

Ông Hoàng Xuân Tùng (quận Đống Đa, Hà Nội) chia sẻ: “Tôi e ngại phí sinh hoạt hàng ngày tăng lên, ví dụ điện, các dịch vụ Internet. Từ trước đến nay chưa phát sinh mà bây giờ phát sinh, thành ra cũng khó cho người dân. Đương nhiên sử dụng dịch vụ thì phải trả phí, quan trọng là làm sao cho thành phố đẹp.

Muốn đẹp thì phải đồng bộ, mức phí phù hợp và đồng tiền mình chi như thế nào thì phải minh bạch, rõ ràng. Luật đã được ban hành thì phải thực hiện, nhưng dù sao, người dân cũng mong muốn có một mức phí phù hợp và đặc biệt là tính minh bạch và hiệu quả”.

Phù hợp loại công trình

Theo Cục Đường bộ Việt Nam, thu phí hạ tầng kỹ thuật là lĩnh vực mới. Các chi phí đầu vào như suất đầu tư của một tuyến đường, chi phí xây dựng hạ tầng kỹ thuật dùng chung, khấu hao tuyến đường… sẽ được tổng hợp lại, sau đó chia ra mức phí cho thuê.

Chia sẻ với báo chí, ông Lê Hồng Điệp - Trưởng phòng Quản lý tổ chức giao thông cho biết, khó nhất là tính toán mức phí, bởi mức phí phải phù hợp với quy mô mỗi công trình kỹ thuật.

“Xác định yếu tố nguyên giá để tính chi phí đầu vào, từ đó xác định giá cho thuê cũng có nhiều mức. Ví dụ: Chi phí lắp ống nước phụ thuộc vào địa hình và vị trí đặt, chi phí đặt ống nước trước cùng với cải tạo, nâng cấp tuyến đường khác với chi phí sau khi tuyến đường đã đưa vào khai thác. Chi phí đầu vào sản xuất ô tô hàng nghìn chiếc giống nhau, nhưng đối với hạ tầng kỹ thuật, mỗi tuyến đường lại có cách tính chi phí đầu vào khác nhau”, ông Điệp thông tin.

Ông Nguyễn Văn Quyền - Chủ tịch Hiệp hội Vận tải ô tô Việt Nam cho rằng, trên hệ thống đường bộ có rất nhiều công trình hạ tầng kỹ thuật là đường dây, cáp, đường ống và các công trình khác lắp đặt trong hành lang đường bộ. Số lượng các đơn vị sử dụng hạ tầng đường bộ cũng ngày càng nhiều, nên việc phải bỏ ra một phần lợi nhuận để chi trả cho việc sử dụng là phù hợp.

“Trong những trường hợp nó liên quan đến vấn đề đầu tư, quản lý bảo trì phát sinh những chi phí thì có thể phải tính chi phí. Quy định định hướng là như thế, nhưng phải phân ra từng loại công trình đầu tư, ví dụ công trình đường Nhà nước đầu tư thì khác, công trình đường do nhà đầu tư tư nhân đầu tư thì có thể mức phí cũng khác”, ông Quyền thông tin.

Chuyên gia Trần Minh Phong đánh giá, nếu thu phí sử dụng hạ tầng kỹ thuật dùng chung có thể làm tăng chi phí đầu vào, đồng nghĩa với việc tăng giá các mặt hàng phải trả phí.

“Việc thu phí sử dụng hạ tầng đường bộ sẽ công bằng với các doanh nghiệp, khi đã thu phí thì tất nhiên phải hạch toán vào và như vậy thì nó sẽ ảnh hưởng đến các chi phí chung và các chi phí tiêu dùng của người dân. Giống như xăng dầu, điện nước, tất cả sẽ là yếu tố đầu vào, cộng hết vào chi phí. Chúng ta phải giải thích để người dân đồng hành và chia sẻ”, ông Phong nói.

Theo quy hoạch mạng lưới đường bộ đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050, nhu cầu vốn đầu tư xây dựng đường cao tốc và nâng cấp các tuyến quốc lộ cần khoảng hơn 3 triệu tỷ đồng. Sau khi hoàn thành, mỗi năm cũng cần một lượng vốn bảo trì rất lớn. Tuy vậy, theo tính toán của cơ quan chức năng, ngân sách dành cho bảo trì đường cao tốc, quốc lộ mới được cấp 12.000 tỷ đồng/năm, trong khi nhu cầu lên đến gần 30.000 tỷ đồng/năm.

Theo Bảo Hân/ GD&TĐ

https://giaoducthoidai.vn/thu-phi-ha-tang-duong-bo-voi-dien-luc-vien-thong-can-muc-gia-phu-hop-post722933.html