Trẻ em nô đùa tại dự án nhà ở xã hội Ecohome 3 (Hà Nội) - Ảnh: B.NGỌC

Điều này mở ra cơ hội mua nhà, thuê nhà cho hàng triệu người dân, đặc biệt những gia đình trẻ, công nhân khu công nghiệp luôn mong muốn có một chỗ ở để an cư lập nghiệp.

Các chuyên gia bất động sản đánh giá cao quyết tâm của Chính phủ trong việc lo chỗ ở cho người dân và chung nhận định rằng việc giao chỉ tiêu xây nhà ở xã hội tới từng địa phương sẽ góp phần tăng mạnh nguồn cung nhà ở xã hội những năm tới.

"Đỏ mắt" tìm mua nhà ở xã hội

Tình trạng khan hiếm nhà ở kéo dài nhiều năm qua đã khiến nhiều người dân gặp rất nhiều khó khăn. Anh Lê Toàn Thắng, chủ căn hộ tại dự án nhà ở xã hội EcoHome 2 Hà Nội, cho biết từ cuối năm 2024 đến nay liên tục nhận được điện thoại của nhiều đơn vị môi giới khác nhau hỏi mua nhà với giá gần 50 triệu đồng/m2, gấp gần 4 lần giá hai vợ chồng mua lần đầu vào năm 2015.

"Nhưng tôi đều từ chối không bán nhà vì giờ bán căn hộ đang ở đi thì cũng rất khó tìm được căn hộ mới có giá thấp hơn để mua. Ngay cả những dự án đang được xây dựng mới tại khu vực vùng ven của quận Nam Từ Liêm, huyện Gia Lâm của TP Hà Nội hiện nay cũng có giá rao bán tới gần 70 triệu đồng/m2, chưa bao gồm thuế và 2% phí bảo trì", anh Thắng nói.

Còn chị Trương Thanh Lan - một nhân viên văn phòng tại Hà Nội - cũng cho hay hơn 2 năm qua hai vợ chồng đã tìm đủ mọi cách, từ săn tìm mua nhà ở xã hội đã qua sử dụng, nộp hồ sơ đăng ký mua nhà ở xã hội mới ở thủ đô nhưng chưa thể mua được nhà.

"Giá nhà ở ngày càng tăng trong khi thu nhập của cả nhà có xu hướng giảm. Chi tiêu cho con cái học hành ngày càng nhiều, vợ chồng tôi đành chấp nhận ở nhà trọ cấp 4 thêm vài năm để tích cóp tiền mua nhà. Tôi mong Chính phủ sẽ đầu tư nhiều nhà ở xã hội hơn để những người lao động có cơ hội an cư", chị Lan giãi bày.

Nguồn: Bộ Xây dựng - Đồ họa: N.KH.

Tương tự, anh Trần Thanh Tùng (43 tuổi, quê Nam Định) cũng cho biết dù đã ra Hà Nội gần 20 năm, đi làm thuê đủ nghề nhưng vẫn không đủ tiền mua nhà.

"Vừa qua, tôi có tham khảo trên mạng thông tin nhiều môi giới quảng cáo bán suất mua nhà tại dự án nhà ở xã hội ở ô đất N01 Hạ Đình ở mức từ 100 - 300 triệu đồng/căn hộ tùy theo diện tích, hướng nhà.

Tôi định xuống tiền đặt mua nhưng chủ đầu tư dự án là Tổng công ty Đầu tư phát triển hạ tầng đô thị UDIC đã 3 lần ra thông báo dự án chưa đủ điều kiện bán nhà để nhận hồ sơ đăng ký mua nhà nên thôi không mạo hiểm nữa", anh Tùng chia sẻ.

Trước đó, theo thông báo của Sở Xây dựng Hà Nội, dự án nhà ở xã hội ở ô đất N01 Hạ Đình có giá bán khoảng 25 triệu đồng/m2, dự kiến nhận hồ sơ mua nhà vào quý 4-2025 đã nhận được sự quan tâm rất lớn của người mua nhà. Đón đầu xu hướng muốn mua nhà của người dân, nhiều môi giới đã nhảy vào rao bán suất ngoại giao, nhận cọc với tỉ lệ chênh giá nhất định để trục lợi.

Theo Bộ Xây dựng, trong giai đoạn từ 2021 - 2024 nguồn cung nhà ở xã hội cả nước khoảng 66.700 căn, trong đó 2 đô thị lớn là Hà Nội có thêm khoảng 11.300 căn, còn TP.HCM có thêm khoảng 2.700 căn, thấp hơn rất nhiều so với nhu cầu mua nhà của hàng triệu hộ gia đình tại các đô thị hiện nay.

Sự khan hiếm nguồn cung nhà ở xã hội cùng với thực trạng giá nhà ở thương mại tăng cao, vượt xa thu nhập của người dân dẫn tới rất nhiều hộ gia đình, đặc biệt các hộ gia đình trẻ, không có cơ hội tiếp cận nhà ở, phải chấp nhận ở trong những căn nhà trọ cấp 4 giá rẻ để chờ giá nhà giảm.

Nhiều hộ gia đình công nhân lao động vừa dọn vào sinh sống trong khu nhà xã hội Thủ Thiêm Green House (dự án nhà ở dành cho công nhân lao động) tại phường Thạnh Mỹ Lợi, TP Thủ Đức, sáng 1-3 - Ảnh: TỰ TRUNG

Khuyến nghị loạt giải pháp để tăng cung nhà ở xã hội

Trao đổi với Tuổi Trẻ về chủ trương giao chỉ tiêu phát triển cho từng địa phương, TS Nguyễn Quốc Hùng - phó chủ tịch kiêm tổng thư ký Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam - cho rằng khó khăn lớn nhất với phát triển nhà ở xã hội hiện nay là thiếu nguồn cung. Giờ Thủ tướng đã giao chỉ tiêu rồi thì địa phương phải có trách nhiệm hơn, đây sẽ là một trong những chỉ tiêu phát triển kinh tế - xã hội hằng năm của địa phương.

"Về vốn, Thủ tướng đã yêu cầu các ngân hàng dành vốn cho phát triển nhà ở xã hội, gói tín dụng 120.000 tỉ đồng đã có 6 ngân hàng tham gia, số vốn dành cho vay phát triển nhà ở xã hội đã tăng lên 145.000 tỉ đồng. Đến nay gói tín dụng này giải ngân rất thấp, có tiền không cho vay được vì không có dự án đủ điều kiện bán nhà để cho vay.

Để tăng nguồn cung nhà ở xã hội trong những năm tới, trước hết chính quyền các địa phương cần hỗ trợ, tạo điều kiện để doanh nghiệp có được quỹ đất để xây nhà. Có nhà để bán thì ngân hàng mới cho vay được", ông Hùng nhấn mạnh.

Còn theo ông Đinh Minh Tuấn - giám đốc khu vực miền Nam của Batdongsan.com.vn, tình trạng khan hiếm nguồn cung nhà ở xã hội tại Hà Nội, TP.HCM những năm gần đây có nguyên nhân khá giống nhau.

Trước hết là thủ tục phê duyệt đầu tư một dự án nhà ở xã hội giống với một dự án nhà ở thương mại, thậm chí còn phức tạp hơn. Vì vậy, hoàn thiện quy trình thủ tục đầu tư một dự án không dễ, thay vì làm dự án nhà ở xã hội nhiều doanh nghiệp chọn làm dự án nhà ở thương mại có lợi nhuận cao hơn.

Để khắc phục điều này cần đơn giản thủ tục, rút ngắn thời gian phê duyệt đầu tư các dự án nhà ở xã hội khoảng 2 năm hiện nay xuống 1 năm trong thời gian tới. Lợi nhuận làm dự án nhà ở xã hội thấp hơn, doanh nghiệp làm dự án không nhận được ưu đãi đủ hấp dẫn về vốn, tiếp cận đất đai nên họ không mặn mà làm.

Nguồn: Bộ Xây dựng - Đồ họa: N.KH.

Cũng theo vị chuyên gia này, trong chủ trương phát triển nhà ở xã hội cần huy động nhiều doanh nghiệp làm cùng lúc, chứ chỉ 1 - 2 doanh nghiệp làm thì nguồn cung sẽ không tăng mạnh được.

Cần có quy định bắt buộc việc doanh nghiệp làm dự án nhà ở thương mại ở khu vực trung tâm phải có trách nhiệm xây dựng dự án nhà ở xã hội tại khu vực vùng ven đô thị để tăng cung nhà ở xã hội.

Ngoài ra, trong bối cảnh quỹ đất phát triển nhà ở xã hội tại các đô thị như Hà Nội, TP.HCM ngày càng hạn hẹp nên cần hướng tới việc bố trí quỹ đất ở các tỉnh lân cận để phát triển nhà ở xã hội phục vụ nhu cầu người dân ở hai đô thị lớn này.

Ví dụ như để đáp ứng nhu cầu nhà ở xã hội tại TP.HCM có thể bố trí quỹ đất ở Đồng Nai, Bình Dương, Long An để làm nhà ở xã hội.

Cùng quan điểm này, ông Nguyễn Quốc Khánh, phó chủ tịch Hội Môi giới bất động sản, nêu vấn đề phát triển nhà ở xã hội trước hết cần xuất phát từ thực tế nhu cầu nhà ở của mỗi địa phương.

Vì trên thực tế hiện nay các đô thị như Hà Nội, TP.HCM nhu cầu nhà ở xã hội rất lớn nhưng việc thu xếp quỹ đất sạch làm nhà ở xã hội rất khó khăn, chi phí đền bù giải phóng mặt bằng cũng cao.

Trong khi đó các địa phương có nhu cầu nhà ở xã hội thấp hơn như Bình Định, Thái Nguyên, Nghệ An, Vĩnh Phúc việc thu xếp đất đai làm nhà ở xã hội lại dễ dàng hơn. Thực tế mục tiêu phát triển nhà ở xã hội của một số địa phương từ nay đến 2030 cũng cao hơn Hà Nội và TP.HCM.

Đà Nẵng vừa xây mới, vừa lo giải tỏa chung cư xuống cấp Chung cư nhà ở xã hội thuộc sở hữu nhà nước ở Đà Nẵng - Ảnh: TRƯỜNG TRUNG So với các địa phương trên cả nước, Đà Nẵng là địa phương đi đầu về phát triển nhà ở xã hội. Chính sách "5 không, 3 có" trong đó "có nhà ở" được đặc biệt quan tâm nên từ hơn 20 năm trước Đà Nẵng đã phát triển rất nhiều nhà ở xã hội thuộc sở hữu nhà nước. Trong đó có hơn 10.600 căn hộ chung cư và hơn 1.100 phòng ký túc xá, chiếm tới hơn 70% quỹ nhà ở xã hội thuộc sở hữu nhà nước. Trong những năm gần đây, việc phát triển nhà ở xã hội ở Đà Nẵng tập trung hai mục tiêu, vừa đảm bảo di dời giải tỏa khu tập thể, chung cư xuống cấp thuộc sở hữu nhà nước vừa tạo nguồn để phát triển nhà ở xã hội. Theo lãnh đạo Sở Xây dựng Đà Nẵng, trong giai đoạn 2021 - 2024, TP dành nhiều nguồn lực đầu tư phát triển nhà ở xã hội với 11 dự án gồm 8.771 căn. Đến hết năm 2024 đã hoàn thành và đưa vào sử dụng hơn 3.500 căn hộ. Dự kiến trong quý 1-2025 sẽ tiếp tục triển khai 3 dự án với 1.598 căn và hoàn thành công tác lựa chọn chủ đầu tư 1 dự án với 1.564 căn. Lý giải việc các dự án nhà ở xã còn chậm so với tiến độ đề ra, Sở Xây dựng Đà Nẵng cho hay có nhiều nguyên nhân trong đó có lý do thủ tục lựa chọn chủ đầu tư dự án nhà ở xã hội còn chậm. Từ năm 2021 đến nay, mới lựa chọn chủ đầu tư 1 dự án, đang lựa chọn chủ đầu tư 2 dự án (dự kiến hoàn thành trong tháng 4-2025). Ngoài ra có trường hợp năng lực chủ đầu tư nhà ở xã hội còn hạn chế, dẫn đến chậm tiến độ dự án. Việc tiếp cận vốn vay ưu đãi theo chương trình 120.000 tỉ đồng còn nhiều khó khăn. "Đến nay đã công bố danh mục đủ điều kiện pháp lý để vay vốn đối với 4 dự án, nhưng chỉ có 1 dự án được vay vốn", lãnh đạo Sở Xây dựng Đà Nẵng chia sẻ. Theo ghi nhận của phóng viên, với đặc thù dân số vừa phải, giá đất vùng ven không quá đắt đỏ như các đô thị lớn cùng với chính sách phát triển nhà ở xã hội từ rất sớm nên trong nhiều năm qua áp lực về nguồn cung nhà ở xã hội tại Đà Nẵng không nhiều. Hơn nữa, một số nhà ở xã hội mới triển khai hiện nay đều khá xa trung tâm TP nên nhiều người còn e ngại. Cuối tháng 2 vừa qua Sở Xây dựng Đà Nẵng cũng đã có thông báo mở bán 250 căn hộ nhà ở xã hội tại lô đất B4-1 thuộc khu đô thị xanh Bàu Tràm Lakeside (phường Hòa Hiệp Nam, quận Liên Chiểu). Các căn hộ có diện tích từ 36,7 - 70m², giá từ 14,6 triệu đồng/m². Theo tìm hiểu của phóng viên, các căn hộ này có từ 1 - 3 phòng ngủ, với giá sau thuế từ 518 triệu đến dưới 1 tỉ đồng. Trong đó hơn 140 căn hộ có giá "dễ thở" chỉ từ 550 - 600 triệu đồng, là những căn chung cư có 1 phòng ngủ. Dự kiến trong năm 2025, Đà Nẵng hoàn thành công tác lựa chọn chủ đầu tư 2 dự án nhà ở xã hội tại khu đất chung cư số 3 và số 5 thuộc khu B - khu dân cư Nam cầu Cẩm Lệ với 1.955 căn. Ngoài ra Đà Nẵng đã chấp thuận chủ trương đầu tư và kêu gọi đầu tư 5 dự án với khoảng 3.300 căn và phối hợp với Tổng liên đoàn Lao động Việt Nam triển khai 1 dự án Thiết chế công đoàn và nhà với 700 căn.

Theo Bảo Ngọc - Trường Trung/Tuổi trẻ

https://tuoitre.vn/thu-tuong-thuc-dia-phuong-lam-nha-cho-dan-chuyen-gia-noi-nen-danh-vao-thoi-gian-phe-duyet-dau-tu-20250302093255846.htm